maandag 8 november 2021

Amfetamines: van neusspray tot ADHD-medicijn 1

De naam

De naam 'amphetamine' (amfetamine in het Nederlands) wordt pas in 1938 geïntroduceerd, wanneer de 'Council of Pharmacy and Chemistry' van de 'American Medical Association' (AMA) deze generische naam gebruikt voor het product 'Benzedrine Sulfate' van de farmaceutische firma SKF.

Wat zijn de effecten van amfetamines:  Amfetamines Wikipedia Toxicologie Amfetamines 

Het begin

Op 1 september 1861 wordt in Boekarest, Lazar Edeleanu geboren. In 1887 behaalt hij zijn doctoraat in scheikunde. In datzelfde jaar is hij de eerste om kunstmatige amfetamine  te bereiden. Hij test het product niet en doet er ook geen verder onderzoek naar.

40 jaar later in 1927 is Gordon Alles, een scheikundige in Los Angeles, op zoek naar een beter middel tegen astma. Hij ontwikkelt een verbinding die hij de naam beta-phenyl-isopropylamine geeft (amfetamine). Hij weet dan niet dat iemand dat 40 jaar eerder ook al heeft gedaan. In juni 1929 test hij het product op zichzelf. Hij merkt dat zijn bloeddruk snel stijgt en dat hij hartkloppingen krijgt. Maar hij voelt zich ook goed en wanneer hij s' avonds een etentje bijwoont is hij spraakzamer en geestiger dan anders. s' Nachts kan hij de slaap niet vatten en gedachten blijven door zijn hoofd racen. Een dag later is het effect verdwenen.

Hij heeft vroeger al een tijd gewerkt in de praktijk van Dr. Piness in L.A. en hij laat die het product uitproberen op een aantal van zijn astma-patiënten, zonder veel succes. De 'proefkonijnen' ervaren wel een opwindend gevoel en hartkloppingen. In 1929 deelt Dr. Piness de resultaten van dit onderzoek op een bijeenkomst van de AMA in Oregon. 

Op 29 augustus 1930 vraagt Gordon Alles een patent aan voor zijn ontdekking in de vorm van zouten van 1-phenyl-2-aminopropane, dat hem op 27 september 1932 wordt toegestaan voor 17 jaar. In 1934 laat hij toevoegen dat hij het recht heeft op alle gebruik van het product in medicijnen.

De Benzedrine Inhaler - een neusspray met amfetamines

Het farmaceutisch bedrijf SKF (Smith, Kline en French) is sedert het congres in 1929 ook op de hoogte van het product dat Alles heeft ontwikkeld. Op 3 maart 1930 dient Fred Nabenhauer, scheikundige bij SKF een aanvraag in voor een patent op zijn nieuwe uitvinding. Een medisch middel in de vorm van een spray of olie, tegen neusverstopping bij verkoudheden, hooikoorts, sinusitis enz.. , op basis van dezelfde stof die Alles heeft ontwikkeld. Het patent wordt toegekend op 8 augustus 1933 voor een periode van 17 jaar. In het najaar begint SKF met de promotie van hun nieuwe neusspray op basis van amfetamine, de Benzedrine Inhaler.


Hieronder: na 1938 wordt 'Amphetamine' toegevoegd.



De Benzedrine Inhaler is vrij te koop (over-the-counter sale) in de 'drugstores', maar apothekers waarschuwen klanten voorzichtig te zijn, omdat er 'Do not overdose' vermeld wordt op de inhaler en dat remt de verkoop. SKF zoekt daarom farmaceutische onderzoekers die willen getuigen dat een te hoog gebruik van de inhaler niet schadelijk is. Hun bevindingen kunnen daarna opgenomen worden in advertenties




Hierboven: Display voor Benzedrine. Met de neusspray kregen ook hele jonge kinderen hun portie amfetamines binnen.


Hieronder: De Benzedrine-inhalers waren in iedere drugstore vrij te koop en de grote drugstoreketens zoals hieronder 'Kinsel's' probeerden ze aan de laagste prijs aan te bieden. (Detroit Evening Times 2 januari 1941).


Gordon Alles beseft ondertussen dat hij niet genoeg geld heeft om zijn product verder te onderzoeken en ontwikkelen en in december 1934 sluit hij een akkoord met SKF. Hij draagt zijn patent aan hen over in ruil voor 5% van de verkoop van Benzedrine zouten. In 1935 wil SKF vooral hun Benzedrine Inhaler verder promoten. 

In 1936 beginnen ze ook verder te onderzoeken wat ze nog kunnen doen met de verbinding die Gordon Alles ontwikkeld heeft. De Benzedrine sulfaat tabletten die ze daarna op de markt brengen worden al vlug misbruikt door studenten (zie deel 2). Wanneer ze geen tabletten kunnen bemachtigen kopen ze een voorraad Benzedrine inhalers. Ze breken die daarna open en halen het accordon-geplooid papier dat doordrenkt is met amfetamines er uit en kauwen er daarna op of dompelen het in bier of frisdrank.

In 1943 is SKF trots dat ze kunnen aankondigen dat hun inhaler ook gebruikt wordt door de 'Air Force'. Daarna volgen de grondtroepen.



In 1938 heeft SKF al ongeveer 10 miljoen inhalers verkocht. Het misbruik neemt in de jaren 40 steeds verder toe bij studenten, gevangenen en drugsverslaafden, en uiteindelijk stopt SKF in 1949 vrijwillig met de verkoop van de inhaler. Veel zorgen maken ze zich daar niet over. Hun patent loopt bijna ten einde en ze hebben al een nieuwe neusspray klaar.

Hieronder: Sint-Petersburg Times 8 augustus 1949



SKF vervangt de Benzedrine Inhaler daarna door de Benzedrex Inhaler (Evening Star - Washington D.C. 5/08/1949)


Hieronder: Canadese advertentie voor Benzedrex


De werkzame stof in Benzedrine is nu 'propylhexedrine' . Laat dit nu ook een stimulerend middel zijn, met effecten gelijkaardig aan die van metamphetamine: Propylhexedrine - Wikipedia 

Tot zover dus de mededeling van SKF dat deze inhaler niet zou kunnen misbruikt worden: 

Benzedrex is nu nog altijd vrij te koop. Belgische apotheken hebben het niet, maar het is gemakkelijk te bestellen op het internet. 

In 1937 is Benzedrine ook de aanleiding tot de latere ADHD-rage en het gebruik van amfetamine-medicijnen. Zie deel 2

Geen opmerkingen:

Een reactie posten